Hoa lan là một trong những loài cây thanh tao nhất để trồng ở nhà. Với hơn 25.000 loài phong lan, những loài thực vật này mang đến cảm giác ngạc nhiên và mê mẩn. Thật không may, việc chăm sóc hoa lan có thể là một bí ẩn, nhưng nó không nhất thiết phải như vậy.
Hoa lan rất nhạy cảm với bệnh thối rễ nhất là với các loài lan hồ điệp. Lá trên cây lan sẽ rũ xuống và hoa có thể rụng nếu nó bị ảnh hưởng bởi bệnh thối rễ. Khi phát hiện sớm, một cây lan có thể được cứu bằng cách loại bỏ nó khỏi đất, để cho rễ khô và thay giá thể trồng lan mới thoát nước tốt vào chậu.
Những loại cây tinh tế này có thể đòi hỏi nhiều yêu cầu và khó chăm sóc, đặc biệt là đối với những người làm vườn thiếu kinh nghiệm. Bài viết dưới đây sẽ thảo luận về bệnh thối rễ ở lan và cách khắc phục vấn đề nếu có thể. Đọc để tìm hiểu mọi thứ bạn cần biết về chẩn đoán và điều trị bệnh thối rễ trên cây phong lan.
Chăm sóc lan bị thối rễ
Điều đầu tiên bạn nên làm nếu nghi ngờ cây lan bị thối rễ là kiểm tra khu vực được đề cập. Nhẹ nhàng di chuyển một số giá thể trồng lan ra khỏi gốc cây cho đến khi bạn có thể nhìn thấy rễ. Nếu rễ có màu đen và sờ vào có cảm giác sần sùi thì chắc chắn rễ đã bị thối. Thật không may, tại thời điểm này, rất khó có khả năng bạn có thể cứu được cây lan.
Tuy nhiên, nếu rễ không bị đen và có vảy, hoặc chỉ có rễ ở rìa ngoài của bóng rễ bị ảnh hưởng, bạn vẫn có thể cứu cây lan của mình. Làm theo các bước dưới đây để thử và giải cứu cây của bạn khỏi đất ẩm mốc.
Lấy cây khỏi chậu
Bước đầu tiên để khắc phục một cây lan bị thối rễ là lấy cây ra khỏi đất bị ô nhiễm mà nó được trồng. Để làm điều này, hãy lấy một vật dài và mỏng, chẳng hạn như một chiếc đũa hoặc dao nhỏ gọt hoa quả. Nhúng dụng cụ vào chậu, giữa đất và thành chậu. Sau đó, dùng nó chạy đều quanh mép chậu, nới lỏng phần tiếp xúc giữa thành chậu với giá thể trồng lan.
Sau khi bạn đã nới lỏng đất, nhẹ nhàng úp chậu cây lên trên. Giữ cây phong lan bằng phần gốc của thân cây một cách chắc chắn nhưng nhẹ nhàng. Nếu cây trồng trong chậu nhựa, hãy bóp nhẹ các thành chậu để làm trôi bớt giá thể ra khỏi chậu. Đồng thời kéo dần dần lấy cây và đất ra khỏi chậu.
Nhẹ nhàng kéo đất khỏi rễ
Khi cây và bụi bẩn đã được loại bỏ hoàn toàn, hãy đặt chậu sang một bên; bây giờ, giữ cây lan trong không khí, cẩn thận kéo hầu hết đất khỏi bóng rễ. Di chuyển đất sang một bên và đặt cây lan xuống một bề mặt sạch.
Làm sạch dụng cụ chăm sóc lan
Đảm bảo rằng các dụng cụ bạn đang sử dụng trong quá trình này được khử trùng đúng cách. Bạn có thể sử dụng các sản phẩm khác nhau để khử trùng dụng cụ làm vườn của mình:
- Chất khử trùng gia đình (Lysol, xà phòng rửa bát)
- Chất tẩy trắng
- Cồn xoa bóp
- Đun sôi dụng cụ trong nước
Cắt bỏ những rễ bị đen và sần sùi
Tiếp theo, xác định rễ nào là không tốt cho sức khỏe. Cắt bỏ rễ đen, rễ cực mềm hoặc các bộ phận của cây có vẻ bị tổn thương. Chuyển những phần bị bệnh này lên phần đất bỏ đi.
Xử lý các rễ còn sót lại bằng thuốc diệt nấm
Để cây lan của bạn có cơ hội phục hồi tốt nhất, hãy xử lý phần rễ còn lại của cây bằng thuốc diệt nấm. Các loại thuốc diệt nấm sẽ giúp tiêu diệt vi khuẩn và nấm mốc còn sót lại để không lây lan sang chậu mới.
Loại bỏ rễ hoàn toàn
Việc đưa đất bị ô nhiễm này vào vườn của bạn có thể làm hỏng các cây khác của bạn. Hãy coi cây lan của bạn là “nguồn bệnh” và tránh lây lan bệnh này sang những cây khác của bạn. Hãy loại bỏ hoàn toàn đất và rễ bị hỏng
Đặt cây xuống để khô
Tiếp theo, trải một phần khăn giấy sạch hoặc giấy báo lên trên. Đặt hoa lan xuống bề mặt giấy. Nhẹ nhàng chấm phần rễ còn lại bằng khăn giấy hoặc vải sạch để lau khô càng nhiều càng tốt.
Để cây ở đây trong 12-24 giờ, tạo cơ hội cho cây khô.
Chọn và khử trùng chậu
Trong thời gian chờ đợi, hãy khử trùng chậu trồng cây của bạn. Sử dụng bất kỳ vật liệu vệ sinh nào được liệt kê trước đó để đảm bảo chậu sạch sẽ và sẵn sàng cho đất mới. Ngoài ra, hãy đảm bảo rằng bạn đang sử dụng đúng kích thước chậu cho cây của mình. Hoa lan thích được kín đáo trong chậu của chúng, với hầu hết các loài lan hài lòng với chậu 4, 5 hoặc 6 inch (10 -15cm)
Trồng lại lan trong đất trồng tơi xốp
Lót chậu mới làm sạch bằng hỗn hợp đất trồng lan tơi xốp để thoát nước dễ dàng. Quá trình này sẽ là chìa khóa để ngăn cây lan của bạn không bị bệnh trở lại. Hoa lan ưa đất thoáng nhưng chắc. Bạn có thể mua đất trồng dành riêng cho lan nếu không muốn tạo hỗn hợp trồng lan của mình.
Những hỗn hợp này sẽ không giống như đất trồng cây truyền thống. Thay vì “đất”, hỗn hợp giá thể trồng lan có dạng mở, thoát nước nhanh và được cấu tạo chủ yếu từ vỏ cây vụn, với một lượng nhỏ đá trân châu / đá bọt biển và than làm vườn.
Khi bạn đã tìm được một chiếc chậu có kích thước phù hợp, hãy lấp đầy ⅓ phần đáy của nó bằng hỗn hợp giá thể trồng lan, chất thêm một ít hỗn hợp lên xung quanh các cạnh. Đặt cây lan của bạn vào lỗ mà bạn đã tạo. Nhẹ nhàng bao quanh cây lan với nhiều hỗn hợp đất trồng hơn, dần dần lấp đầy chậu. Khi chậu đã đầy, hãy ấn xuống bề mặt đất để đảm bảo chậu được lấp đầy một cách chắc chắn.
Đặt cây lan tại khu vực có nhiều ánh sáng
Hoa lan thích những nơi có ánh sáng tốt nhưng có thể dễ bị cháy xém bởi ánh nắng trực tiếp. Nơi tốt nhất cho lan là gần cửa sổ hướng Bắc hoặc Đông. Cửa sổ hướng Nam thường sẽ nhận được quá nhiều ánh sáng và ánh nắng mặt trời buổi trưa nóng bức chiếu qua cửa sổ hướng Tây có thể làm cháy lan của bạn.
Một cây phong lan sẽ thích cửa sổ phòng tắm mờ hoặc ngồi dưới giếng trời đầy nắng. Bạn cũng có thể bổ sung sự phát triển của phong lan bằng đèn chiếu sáng cho cây trồng.
Tuân thủ các quy trình tưới nước đúng cách
Bước tiếp theo trong việc chữa bệnh thối rễ cho lan của bạn là thực hiện các biện pháp tưới nước thích hợp. Hoa lan thích được tưới nước kỹ lưỡng để giá thể trồng lan được làm ẩm hoàn toàn và nước chảy ra từ các lỗ thoát nước ở phía dưới.
Bạn nên tưới nước cho cây lan của mình như vậy mười ngày một lần, có thể là bảy ngày một lần vào thời điểm sinh trưởng cao nhất. Mặc dù bạn có thể hơi lo lắng về việc ngâm cây hoàn toàn vì cây bị thối rễ, nhưng đất tươi, thoát nước tốt sẽ ngăn điều này trở thành vấn đề trở lại.
Lan vẫn bị thối gốc sau khi thay chậu?
Nếu gần đây bạn đã thay chậu lan của mình và sau đó bạn đã gặp phải tình trạng thối rễ, thì rất có thể giá thể trồng lan bạn dùng để thay chậu cho cây của mình không đủ thoát nước tốt. Theo thời gian, giá thể có thể bị phân hủy và hấp thụ muối từ phân bón, dẫn đến giá thể này không tốt cho sự phát triển của hoa lan
Giá thể trồng lan
Giống như những loại được sử dụng cho cây trồng trong nhà bình thường, đất trồng cây truyền thống thường quá đậm đặc đối với lan. Những loại đất này có xu hướng giữ một lượng lớn nước, rất tốt cho các loại cây phát triển nhanh, ưa ẩm như dương xỉ. Tuy nhiên, hoa lan rất nhạy cảm với việc ngâm rễ trong nước.
Trong khi hoa lan ưa độ ẩm cao (hầu hết các giống được trồng từ vùng khí hậu nhiệt đới), chúng cũng thích luồng không khí. Luồng không khí giúp lưu thông hơi ẩm xung quanh cây và giữ nước không cho vi khuẩn có hại phát triển.
Ngoài ra, trong tự nhiên, một số lượng lớn các loài lan hoàn toàn không sống trong đất. Lan biểu sinh là một loại hoa không ký sinh, mọc trên bề mặt của một cây lớn hơn. Chúng sử dụng rễ rất nhỏ để bám vào bề mặt cây, thường bám vào rêu hoặc vỏ cây.
Sau đó, những sinh vật biểu sinh này sẽ hấp thụ chất dinh dưỡng và độ ẩm từ không khí. Lượng mưa, độ ẩm và sự lưu thông không khí rất quan trọng đối với những loài lan này. Nếu bạn chôn rễ cây phong lan biểu sinh trong đất, rất có thể chúng sẽ không sống được.
Loại chậu
Việc bị thối rễ ngay sau khi thay chậu thường có thể do đất. Tuy nhiên, loại chậu cũng rất quan trọng đối với sức khỏe của cây.
Hầu hết tất cả các loại cây trồng trong nhà đều có lợi khi được trồng trong chậu có nhiều lỗ thoát nước. Những khoảng trống này cho phép nước dư thừa rời khỏi đất. Với những cây lan dễ bị thối rễ, những lỗ thoát nước này càng quan trọng hơn.
Hoa lan được hưởng lợi từ một chậu cho phép sinh trưởng trong vài năm nhưng không quá rộng. Một cái chậu quá rộng có thể bị đọng nước ở giữa. Khi xem xét kích thước chậu, hãy nghĩ đến số lượng rễ. Khi thay chậu lan, hãy chọn chậu rộng hơn một đến hai inch (2.5 – 5cm), không sâu hơn chậu trước đó.
Vị trí treo hoa lan
Việc đặt cây lan trong nhà cũng có thể ảnh hưởng đến bệnh thối rễ. Như đã đề cập trước đây, nơi lý tưởng cho một cây phong lan là ở một vị trí sáng sủa, ấm áp. Nếu cây lan của bạn ẩn nấp trong góc râm mát hoặc tầng hầm, nó gần như chắc chắn sẽ bị nhiễm bệnh như thối rễ.
Nhiệt độ ấm áp và ánh sáng khuyến khích cây lan phát triển, điều này sẽ buộc cây lan phải sử dụng nhiều nước hơn. Một cây lan trong phòng tối có thể sẽ không hút hết độ ẩm từ đất của nó giữa các lần tưới. Ngoài ra, phòng tối và ẩm ướt có xu hướng mát hơn một chút, điều này sẽ không khuyến khích cây phát triển (và uống nước).
Thiếu luồng không khí
Giống như các lỗ thoát nước trong chậu đã chọn, luồng không khí là điều bắt buộc đối với sức khỏe của lan. Không khí di chuyển mang hơi ẩm ra khỏi rễ cây, giữ cho rễ ẩm nhưng không bị đọng nước. Tùy thuộc vào loại chậu và vị trí trồng lan của bạn, nó có thể bị thiếu không khí di chuyển cần thiết để tạo điều kiện cho cây phát triển.
Triệu chứng lan bị thối rễ
Nếu bạn nghi ngờ cây lan của mình đang bị thối rễ, hãy để ý những dấu hiệu sau:
- Rễ đen, sần sùi: Dấu hiệu nhận biết bệnh thối rễ ở bất kỳ loại cây nào là rễ có màu đen sẫm. Nói một cách đơn giản, rễ bị thâm đen và nhão đã bị nhiễm vi khuẩn và thối rữa. Những rễ này không thể cứu được và cần được loại bỏ khỏi cây càng sớm càng tốt.
- Lá úa vàng: Hầu hết các loài lan phải có lá xanh rực rỡ nhô ra từ thân cây chắc khỏe. Lá úa vàng và quăn lại là dấu hiệu chắc chắn của bệnh thối rễ.
- Lá rũ xuống: Nếu lá lan của bạn bắt đầu rũ xuống và cuối cùng là rụng, điều này thường là do rễ bị bệnh. Lúc này, bệnh thường đã xâm nhập vào thân cây và rất khó cứu.
- Lá non yếu: Khi chạm vào lá lan của bạn, chúng phải chắc và khỏe. Sự phát triển mới, mặc dù lúc đầu mềm hơn, nhưng sẽ nhanh chóng cứng lại. Nếu những chiếc lá mới mọc trên cây lan của bạn mỏng manh, chúng có thể đang phải vật lộn để tồn tại.
- Rễ giòn hoặc chết: Thông thường, bạn sẽ thấy bệnh này biểu hiện ở rễ màu đen, nhão, nhưng đôi khi, rễ giòn cũng có thể là dấu hiệu của bệnh nhiễm trùng này. Kiểm tra rễ ngoài cùng của cây; đây là những người có nhiều khả năng chết trước nhất. Giống như cơ thể con người, thực vật sẽ để các chi ngoài cùng của nó ngừng hoạt động trước tiên, giữ cho phần lõi quan trọng của nó tồn tại càng lâu càng tốt.
- Chồi hoa rụng: Còn được gọi là “bệnh đạo ôn”, một cây phong lan bị bệnh có thể rụng các nụ hoa mới trước khi chúng hình thành đầy đủ. Các chồi có thể bắt đầu phát triển, nhưng ngay sau đó, chúng sẽ rũ xuống và cuối cùng rụng khỏi cây. Hành động này là một dấu hiệu phổ biến của bệnh thối rễ và là dấu hiệu của những thay đổi khác trong môi trường và cách chăm sóc lan.
Sử dụng quế điều trị thối rễ lan
Bạn có thể làm nhiều việc để tạo cơ hội sống sót tốt nhất cho một cây lan bị bệnh. Sử dụng quế là một trong số đó; tuy nhiên, bạn không bao giờ được bón phân quế cho rễ lan. Mặc dù quế có thể có đặc tính kháng khuẩn, nhưng cuối cùng thì rễ của cây lan cũng quá khô.
Như chúng ta đã tìm hiểu, phong lan ưa ẩm ướt nhưng lại ghét bị ngập trong nước. Quế có thể giúp chống lại vi khuẩn nguy hiểm gây bệnh thối rễ, nhưng nếu bạn bôi bột lên phần rễ bị suy yếu, nó sẽ khiến chúng bị khô nghiêm trọng và nhanh chóng.
Khi nào bạn có thể sử dụng quế?
Nếu bạn đang bế tắc trong việc tìm kiếm một mục đích khác cho loại gia vị thơm đó trong tủ của mình, bạn có thể sử dụng quế để giúp chữa bệnh cho lan – nhưng hãy giữ cho ứng dụng ở trên mặt đất.
Ví dụ, nếu bạn cần cắt tỉa lá phong lan do cháy nắng hoặc lan bị thối đen, bạn có thể phủ một lớp bụi quế rất nhẹ lên mép lá đã cắt. Lớp bụi này sẽ giúp mép lá khô đi tạo thành vết chai và cuối cùng giúp bảo vệ cây khỏi nhiễm trùng trong không khí.
Rễ lan bị thối so với rễ lan khỏe mạnh
Nhìn vào rễ của một cây phong lan lần đầu tiên, bạn có thể không chắc chắn về một cây khỏe mạnh sẽ trông như thế nào.
Rễ của một cây lan dày vài mm, đường kính lớn hơn so với cây trồng trong nhà bình thường. Rễ có vẻ ngoài tương tự như rễ cây thu nhỏ, uốn lượn và len lỏi qua lớp đất trồng thoáng khí.
Rễ mọc trên không
Nhiều rễ trong số này sẽ tìm đường ra khỏi đất, vươn lên không trung. Những rễ này có khả năng đang tìm kiếm một cành cây (hoặc một bề mặt tự nhiên khác) để bám vào. Tuy không tìm thấy nhưng chúng sẽ hút ẩm từ không khí và vẫn tốt cho cây của bạn.
Màu của rễ
Một cây lan khỏe mạnh có rễ màu xanh bạc hoặc màu trắng với các đầu màu xanh lục và nhìn vào thì gần như khô. Những rễ này thường sẽ chuyển sang màu xanh lục tươi sau khi tưới nước nhưng sẽ trở lại màu xanh trắng trong vòng vài ngày. Nếu rễ cây vẫn xanh đậm, đó là dấu hiệu đầu tiên của bạn về những rắc rối sắp xảy ra.
Một cây lan sắp bị thối rễ thường sẽ có rễ màu xanh đậm trong vài tuần trước khi bệnh thực sự xảy ra. Màu xanh lá cây sẽ sâu hơn và cuối cùng chuyển sang màu nâu sẫm hoặc đen.
Làm quen với rễ lan của bạn và màu sắc của chúng thường là gì.
| Màu rễ lan | Ý nghĩa |
| Trắng hoặc trắng xanh | Rễ khỏe mạnh, sẵn sàng để tưới nước |
| Màu xanh lá cây tươi sáng | Rễ no nước, không sẵn sàng để tưới nước |
| Màu xanh lá cây đậm | Rễ bị bệnh ở ranh giới, di chuyển đến vị trí sáng hơn và tăng luồng không khí nếu có thể |
| Màu nâu | Rễ bị bệnh, cần được loại bỏ càng sớm càng tốt |
| Màu đen | Rễ chết, loại bỏ và thay chậu càng sớm càng tốt |
Rễ giòn
Bệnh thối rễ là bệnh phổ biến nhất ở lan trồng trong nhà, nhưng nó không phải là bệnh duy nhất. Nếu rễ cây của bạn cực kỳ giòn và gãy hoặc vỡ vụn khi chạm vào, thì cây của bạn đang bị thiếu nước nghiêm trọng. Cho cây uống ngay lập tức, và ngắt rễ thường xuyên trong tuần tới, sau đó là tưới đầy đủ nước khác. Bạn có thể cứu được cây lan nếu bạn hành động nhanh!
Bản tóm tắt
Hoa lan là loài hoa thanh lịch để làm quà tặng, cho dù là cho chính bạn hay bạn bè. Tuy nhiên, chúng là một món quà đòi hỏi sự tận tâm và tỉ mỷ. Không nên mua hoa lan trừ khi bạn chuẩn bị cho chúng đủ ánh sáng, độ ẩm và luồng không khí mà chúng cần. Nếu bạn chăm sóc lan đúng cách, chúng sẽ thưởng cho bạn những bông hoa đẹp và lâu tàn. Nếu lan bị thối rễ, hãy làm theo các chỉ dẫn trong hướng dẫn, và bạn sẽ có cơ hội cứu được nó!
