Năm 1999, tại đại hội cổ đông của Berkshire Hathaway, giữa hàng nghìn nhà đầu tư, một người đàn ông ở New York đã đặt câu hỏi khiến cả khán phòng bật cười: “Thưa ông Buffett, làm sao tôi có thể kiếm được 30 tỷ USD?”.
Câu hỏi tưởng chừng đùa vui nhưng lại chạm đúng cốt lõi của điều mà nhiều người thầm mong muốn: bí quyết làm giàu của tỷ phú Warren Buffett — người khi ấy sở hữu khối tài sản trị giá khoảng 30 tỷ USD. Hơn hai thập kỷ sau, tài sản của ông đã vượt 145 tỷ USD, minh chứng cho triết lý đầu tư đúng đắn và bền vững.
Bắt đầu sớm – chìa khóa của lãi kép
Trả lời câu hỏi ấy, Buffett chỉ nói ngắn gọn: “Hãy bắt đầu càng sớm càng tốt”.
Theo ông, thành công không chỉ đến từ kỹ năng hay kiến thức, mà phần lớn nhờ vào sức mạnh của thời gian và lãi kép. Khi bạn để tiền làm việc cho mình đủ lâu, lợi nhuận sẽ sinh thêm lợi nhuận, và khối tài sản tăng lên theo cấp số nhân.
Ông ví lãi kép như một “quả cầu tuyết” lăn từ đỉnh đồi. Càng lăn lâu, càng lớn dần. Điều quan trọng là bạn phải “bắt đầu lăn quả cầu ấy càng sớm càng tốt” hoặc “sống đủ lâu để nó phát huy sức mạnh”. Buffett và cộng sự lâu năm Charlie Munger đều bắt đầu hành trình đầu tư từ khi còn rất trẻ, để tận dụng tối đa thời gian cho lãi kép.
Nếu chỉ có 10.000 USD – bạn sẽ làm gì?
Buffett khẳng định, nếu hôm nay ông tốt nghiệp đại học và chỉ có trong tay 10.000 USD, ông vẫn sẽ đầu tư theo cách cũ: tập trung vào những công ty nhỏ và bị thị trường bỏ qua.
Ông nói: “Tôi sẽ bắt đầu từ chữ A trong danh sách các công ty, xem từng doanh nghiệp một. Tôi sẽ tìm hiểu kỹ mô hình hoạt động, điểm mạnh, điểm yếu và đầu tư vào những công ty mà mình thật sự hiểu rõ”.
Đó cũng chính là cách ông phát hiện ra Geico, công ty bảo hiểm nổi tiếng, vào năm 1951. Khi ấy, nhiều nhà đầu tư cho rằng Buffett không hiểu gì về lĩnh vực này. Nhưng ông kiên định với nhận định của mình — và chính quyết định ấy sau này mang lại lợi nhuận khổng lồ.
Theo Buffett, không ai có thể chỉ cho bạn những cơ hội đầu tư tuyệt vời. Thị trường không hoạt động như vậy. Bạn phải tự học, tự rút kinh nghiệm và chỉ đầu tư khi hiểu rõ giá trị thực của doanh nghiệp.
Tư duy độc lập – nền tảng của nhà đầu tư vĩ đại
Một trong những triết lý cốt lõi của Buffett là “độc lập trong suy nghĩ”. Ông nhấn mạnh: “Đừng chờ người khác đồng ý. Đừng mong họ hiểu bạn. Hãy tự mình suy nghĩ và hành động khi có niềm tin”.
Thị trường tài chính luôn đầy biến động. Sẽ có lúc đám đông sợ hãi, bi quan hoặc hưng phấn quá mức. Nhà đầu tư thành công phải biết tách mình khỏi cảm xúc của số đông, kiên định với chiến lược của mình. Buffett thường nói: “Hãy sợ hãi khi người khác tham lam, và tham lam khi người khác sợ hãi” — một trong những câu nói kinh điển trong giới đầu tư.
Xem thêm: Lãi kép là gì và vì sao Warren Buffett luôn nhắc đến?
Charlie Munger và bài học về 100.000 USD đầu tiên
Sau phần chia sẻ của Buffett, phó chủ tịch Berkshire Hathaway — Charlie Munger — tiếp lời: “Phần khó nhất của hầu hết mọi người là kiếm được 100.000 USD đầu tiên”.
Theo ông, đó là giai đoạn thử thách nhất, bởi bạn phải bắt đầu từ con số 0, vượt qua vô số cám dỗ và sai lầm. Nhưng khi đã đạt được cột mốc ấy, bạn sẽ hiểu rõ hơn về cách quản lý tài chính và đầu tư hiệu quả.
Munger cho rằng những người có thể đạt được điều này đều sở hữu ba phẩm chất then chốt:
Họ suy nghĩ lý trí, ham học hỏi, và chi tiêu kỷ luật, luôn tiêu ít hơn thu nhập để duy trì vốn đầu tư. Ba yếu tố này chính là nền tảng giúp họ tạo dựng khối tài sản vững chắc theo thời gian.
Triết lý đầu tư trường tồn của “nhà hiền triết xứ Omaha”
Câu trả lời của Buffett tại đại hội năm 1999 gần như là bản tóm lược cho triết lý đầu tư đã theo ông suốt hơn 70 năm:
Bắt đầu sớm, hiểu rõ bản thân, kiên nhẫn và giữ kỷ luật.
Ông tin rằng ai cũng có thể thành công nếu biết để thời gian làm việc cho mình. Thay vì tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn, Buffett chọn cách đầu tư dài hạn, tập trung vào giá trị thật của doanh nghiệp và để lãi kép tự phát huy sức mạnh.
Đó không chỉ là triết lý đầu tư mà còn là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc xây dựng nguồn thu nhập thụ động và đầu tư dài hạn.
=> Chiến lược đầu tư dài hạn cho người mới bắt đầu
Bài học cho nhà đầu tư Việt Nam
Từ câu chuyện của Buffett, nhà đầu tư Việt có thể rút ra nhiều bài học quý giá. Dù bạn chỉ có vài chục triệu đồng, nguyên tắc vẫn không đổi: đầu tư vào lĩnh vực mình hiểu, kiên nhẫn với chiến lược dài hạn và tận dụng sức mạnh của lãi kép.
Thị trường chứng khoán, trái phiếu hay quỹ đầu tư đều là những công cụ phù hợp nếu bạn biết quản trị rủi ro và không chạy theo tâm lý đám đông.
Từ 10.000 USD đến 30 tỷ USD, hành trình của tỷ phú Warren Buffett không phải là phép màu, mà là kết quả của thời gian, kiên định và tư duy độc lập. Ông chứng minh rằng sự giàu có không đến trong ngày một ngày hai, mà là phần thưởng cho những ai đủ kiên nhẫn để gieo hạt từ sớm.
Và quan trọng hơn cả, như Buffett từng nói: “Đầu tư tốt nhất chính là đầu tư vào bản thân bạn”.
