Trong bối cảnh các lệnh trừng phạt quốc tế kéo dài và áp lực kinh tế không ngừng gia tăng, kinh tế Nga vẫn chứng tỏ sức bền nhất định. Mặc dù tăng trưởng GDP có dấu hiệu giảm tốc và nhiều chỉ số vĩ mô đối mặt với thách thức, một số yếu tố nội tại và chiến lược chính sách đã giúp Nga giữ được sự ổn định đáng kể trong năm 2025. Bài phân tích này tổng hợp và đánh giá các khía cạnh tác động đến nền kinh tế Nga, từ dữ liệu chính thức đến quan điểm của các chuyên gia kinh tế.
Toàn cảnh kinh tế Nga: Áp lực gia tăng nhưng vẫn bền bỉ
Theo số liệu chính thức được Bộ Phát triển Kinh tế Nga công bố, nền kinh tế nước này tiếp tục mất đà tăng trưởng trong quý III/2025 khi chỉ đạt mức tăng trưởng GDP 0,6% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn nhiều so với các quý trước đó. Điều này được xem là dấu hiệu rõ rệt về sức ép kinh tế lớn từ nhiều phía, từ lạm phát cao đến thâm hụt ngân sách và doanh thu dầu khí giảm.
Áp lực trừng phạt quốc tế kéo dài đã làm cho nhiều ngành sản xuất truyền thống, như dệt may, giày dép và đồ nội thất, suy giảm sản lượng, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế tổng thể. Sản lượng lọc dầu sụt giảm do các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng, trong khi ngành luyện kim lần đầu tiên từ năm 2022 rơi vào suy thoái.
Dù vậy, nhiều chuyên gia đánh giá các lệnh trừng phạt hiện tại của phương Tây vẫn chưa tạo ra một cú sốc đủ lớn để phá vỡ nền tảng kinh tế Nga hoặc buộc chính quyền phải thay đổi chiến lược chính sách. Theo nhận định của Maria Snegovaya – nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), tình hình hiện tại vẫn trong tầm kiểm soát, dù khó khăn vẫn còn hiện hữu.
Nguyên nhân giúp kinh tế Nga bền bỉ
Một trong những yếu tố quan trọng giúp kinh tế Nga duy trì được sự ổn định là khả năng thích nghi linh hoạt với môi trường trừng phạt kéo dài. Các doanh nghiệp Nga đã tìm cách tái cấu trúc sản xuất, hướng tới thị trường nội địa hoặc các đối tác không tham gia trừng phạt. Mặc dù tồn tại nhiều khó khăn như thiếu lao động và giảm liên kết thương mại với phương Tây, nền kinh tế vẫn cho thấy được mức độ thích ứng nhất định.
Bên cạnh đó, nguồn lực tài chính quốc gia, như quỹ dự trữ và hệ thống ngân sách, vẫn là lực đỡ quan trọng trong việc duy trì chi tiêu công, đặc biệt trong những lĩnh vực trọng yếu như quốc phòng và an ninh. Nhờ vậy, dù chi tiêu quân sự chiếm tỷ lệ lớn trong ngân sách, nền kinh tế không bị co giật quá mức.
Mối quan hệ kinh tế với các đối tác ngoài phương Tây, đặc biệt là các quốc gia châu Á, cũng đóng vai trò then chốt. Quan hệ thương mại với Trung Quốc và các nước khác trong khu vực đã giúp Nga duy trì dòng xuất khẩu dầu khí, trái với dự đoán ban đầu rằng các lệnh trừng phạt sẽ làm “tê liệt” dòng thu này.
Những rào cản kinh tế rõ nét
Dù nền kinh tế Nga tỏ ra bền bỉ, không thể phủ nhận các rào cản kinh tế ngày càng rõ rệt. Lạm phát cao và thâm hụt ngân sách là những thách thức lớn khiến chi tiêu tiêu dùng bị ảnh hưởng, trong khi doanh thu từ dầu khí dự kiến sẽ là thấp nhất trong nhiều năm do giá dầu toàn cầu biến động và đồng ruble tăng giá.
Việc sản xuất và xuất khẩu dầu khí bị ảnh hưởng không chỉ do các biện pháp trừng phạt mà còn bởi yếu tố thị trường, khiến nguồn thu này giảm sút rõ rệt. Điều này làm gia tăng thách thức tài chính đối với Nga, vì dầu khí từ lâu là một trong những trụ cột thu ngân sách chính.
Ngoài ra, chi phí chiến tranh lớn và tình trạng thiếu lao động trong nhiều ngành cũng làm giảm hiệu quả sản xuất, gây ra những áp lực không nhỏ lên các doanh nghiệp nội địa. Điều này càng phơi bày những điểm yếu của nền kinh tế khi đối mặt với rủi ro liên tục kéo dài.
Triển vọng kinh tế và những yếu tố cần theo dõi
Trong trung và dài hạn, tương lai của kinh tế Nga sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Việc duy trì sản xuất năng lượng và khai thác tài nguyên có thể tiếp tục là điểm tựa cho kinh tế, nhưng những chiến lược đa dạng hóa và tăng cường liên kết thương mại với các thị trường mới nổi sẽ quyết định khả năng phục hồi bền vững.
Ngoài ra, áp lực từ lạm phát và thâm hụt ngân sách sẽ buộc chính quyền phải cân nhắc các biện pháp kinh tế mới, kể cả việc thúc đẩy sản xuất nội địa và nâng cao hiệu quả đầu tư. Việc này không chỉ giúp hỗ trợ tăng trưởng mà còn giảm sự phụ thuộc vào nguồn thu từ dầu khí.
Nếu Nga có thể duy trì sự linh hoạt trong chính sách, đồng thời mở rộng quan hệ kinh tế với các đối tác ngoài phương Tây, triển vọng phục hồi và tăng trưởng sau khủng hoảng sẽ bền vững hơn. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách kinh tế trong nước và chiến lược đối ngoại.
Kết luận
Kinh tế Nga vẫn trụ vững dù chịu sức ép ngày càng lớn từ lạm phát, thâm hụt ngân sách và hàng loạt lệnh trừng phạt quốc tế. Nhờ khả năng thích nghi, nguồn lực tài chính nội tại và quan hệ thương mại với các đối tác chiến lược, Nga đã tránh được một cú sốc kinh tế lan rộng. Tuy nhiên, những thách thức lâu dài vẫn còn đó và cần có các biện pháp chiến lược để đảm bảo sự phục hồi và tăng trưởng bền vững trong tương lai.
